Co się stanęło
-
Staropolszczyzna w wersji audio?
12.03.201312.03.2013Gdzie można znaleźć nagranie audio brzmienia starodawnej polszczyzny, tj. rekonstrukcji aktorskiej sposobu, w jakim dawniej potocznie mówiono?
-
stoi czy wisi?14.10.201314.10.2013Szanowna Poradnio,
chciałbym wiedzieć, czy pająk znajdujący się na suficie, ze wszystkimi kończynami dotykającymi sufitu, stoi czy wisi. Opinie wśród znajomych są podzielone. Jedni mówią, że stoi, ponieważ się nie porusza, inni twierdzą, że wisi, ponieważ jego ciężar nie spoczywa na nogach. Pająki utrzymują się na ścianach (suficie w tym przypadku) dzięki mikrohaczykom na swoich kończynach, więc w pewien sposób na nich wiszą, jednak nie zwisają.
Z poważaniem,
Filip -
Wciągać żółtko29.01.202029.01.2020Mam niemały problem z pewnym związkiem frazeologicznym z Pomorza. Szczerze wierzę, że pomogą mi go Państwo rozwiązać. Chodzi o związek: wciągnąć/wciągać/wypijać żółtko. Samo znaczenie nie jest mi obce i wedle mojej wiedzy połączenie to, używane w rozkaźnikach najczęściej, znaczy tyle co: ‘rozbudzać się, zbierać w sobie siły, rychtowanie się z łóżka’.
Zagwozdką dla mnie jest etymologia tegoż frazeologizmu. Dlaczego akurat żółtko czy ma to związek z symboliką życia?
Pozdrawiam
M. Kiliński
-
Buciarnia 14.01.201714.01.2017Kiedyś znajomy Grek (mieszkający od niedawna w Polsce i uczący się dopiero języka) określił sklep z butami jako buciarnię przez analogię do kwiaciarni. I nie był w stanie zrozumieć, na jakich zasadach są u nas tworzone tego typu nazwy. A co gorsza – ja też nie umiałem tego wyjaśnić: czemu jest kwiaciarnia, ale także sklep z butami. A lekarstw nie kupuje się w lekarstwowni albo sklepie z lekarstwami, tylko w aptece. Oczywiście, takie przykłady można mnożyć. Czy są jakieś zasady to regulujące?
-
CV i komórka20.02.200720.02.2007Czy jest jakaś rada na to, aby nie mówić na życiorys [si-vi]? To przecież bezsensowne odczytywanie „z angielska” słów łacińskich (curriculum vitae). I czy da się jakoś inaczej niż komórka określać telefon komórkowy (np. mobil lub tp.)?
Dziękuję – B. Sz. -
nazwy męskie o referencji żeńskiej i na odwrót21.11.201221.11.2012Rzeczowniki męskie, kiedy opisują kobiety, zachowują się jak żeńskie, np. „Jedna profesor wstała”. Gdzie leży granica takiego użeńszczenia? „Młoda przewodnik wskazała” – jeszcze może być? Bo zdolna uczeń to już chyba nie.
Czy to samo można stosować – a jeśli tak, to w jakich wypadkach – w drugą stronę, np. „Ten świnia powiedział” albo „Ten prostytutka wyszedł”?
-
Nie ma, nie było, nie będzie 8.04.20118.04.2011W niedawnej odpowiedzi prof. Bańki pojawiło się sformułowanie małżeństwa osób jednej płci. Wydaje mi się, że poloniści powinni dbać o logiczność własnych (a czasem i cudzych) wypowiedzi. Rzecz w tym, że nie ma, nie było i nie będzie małżeństw osób jednej płci, tak jak nie ma mosiężnego plastiku ani 6-osobowych kwartetów. I żadna ustawa tego nigdy nie zmieni.
-
panna cotta23.06.202023.06.2020Nazwa włoskiego deseru panna cotta znaczy dosłownie ‘śmietanka gotowana’. Słowniki ortograficzne podają, że powinno się to odmieniać panna cotty, panna cottę itd. Zastanawia mnie, dlaczego odmieniać ma się tylko jeden człon. I to przymiotnik, a rzeczownik (panna = śmietanka) pozostaje nieodmienny. Odmiana wygląda tak, jakby to był jeden wyraz pannacotta. W języku włoskim panna cotta oczywiście nie odmienia się przez przypadki, ale w języku polskim mamy możliwość odmiany obu wyrazów.
-
pekaesy15.06.200915.06.2009Szanowni Państwo,
zastanawiałem się ostatnio, dlaczego w mowie potocznej nazywa się bokobrody pekaesami? Ja po raz pierwszy spotkałem się z takim użyciem tego terminu w filmie Juliusza Machulskiego Kilerów dwóch, ale nie jestem w stanie ocenić, czy już wcześniej się tak mówiło, i jeśli tak, to dlaczego? -
Postać fantastyczna a fantastyczna postać 8.10.20168.10.2016Mam problem z przydawkami charakteryzującymi oraz klasyfikującymi. Ich różnica w podręcznikowych przykładach jest jasna (brunatny niedźwiedź – niedźwiedź brunatny), ale problem pojawia się w nazwach typu królewski dostojnik (a. dostojnik królewski) czy kobiecy podmiot (a. podmiot kobiecy).
Czy stawianie w takich nazwach przydawek przed rzeczownikiem to błąd? Czy też jest to konieczne wyłącznie wtedy, gdy pozycja przydawki ma wpływ na znaczenie (czeski film a film czeski)?
